2025’te Yeşil Pasaport Kimlere Verilir?
Giriş
Yeşil pasaport (hususi damgalı pasaport), belli kamu görevlilerine ve emeklilerine tanınan ayrıcalıklı bir pasaport türüdür. Bu makalede, 2025 itibarıyla Türkiye’de yeşil pasaport alabilecek meslek gruplarını, şartlarını ve ilgili soruları ele alıyoruz.
Memur, öğretmen, kamu çalışanı ve emekli iseniz kimlerin yeşil pasaport alabileceğini, derece ve kademe gereksinimlerini öğrenebilirsiniz. Resmi kaynaklara göre birinci, ikinci ve üçüncü derece kadro kriterleri ile diğer hak sahipleri açıklanacak. Ayrıca 2022’de geçerlilik süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarılan yeni uygulamalara ve pasaport verilmesine ilişkin güncellemeye de değineceğiz.
Yeşil Pasaport Nedir?
Yeşil pasaport, özel bazı koşulları sağlayan kamu görevlilerine verilen, bordo pasaporta kıyasla daha geniş seyahat özgürlüğü sağlayan bir pasaport türüdür. 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve çıkarılan yönetmeliklerle devlet memurları yeşil pasaport yönetmeliğine göre birinci, ikinci ve üçüncü kadrolarda bulunanlara hususi pasaport verilmektedir.
Bu uygulamada, kamu görevlilerinin pasaport verilmesine yönelik esaslar netleştirilmiş; birinci ikinci ve üçüncü kadro dereceleri esas alınmıştır. Yeşil pasaport almak için kadro derecesi 1, 2 ve 3. derecelerdir.
Her derecenin içinde kademeleri gösteren bir yapı bulunur. Bu yapıya göre yeşil pasaport kademesi de belirlenir. 2022’de yapılan düzenleme ile pasaport geçerlilik süreleri 10 yıla çıkarılmış, yeşil pasaport hesaplama işlemi de kadro ve kıdem süresine göre basitleştirilmiştir. Yeşil pasaport derece kademe şartı; her üç yıl bir derece yükselme hakkı tanır.
Eğer yeşil pasaportunuz varsa, yurt dışına çıkmadan önce planlama yaparken yurtdışı taksi uygulamaları gibi konuları araştırmanızı tavsiye ederim.
Kimler Yeşil Pasaport Alabilir?
1. Devlet Memurları ve Diğer Kamu Çalışanları
Kadro derecesi 1, 2 veya 3. derecede olan memur yeşil pasaport alabilir. Memur ve diğer kamu görevlileri (örneğin öğretmen, doktor, hemşire, polis) bu şartı sağladığında başvuru hakkı kazanır. Kamu işçisi yeşil pasaport alabilir mi diye sorarsan, T.C. Emekli Sandığı’na tabi devlet işçileri de kadro derecesi 1-3 aralığındaysa başvurabilir.
2. TBMM Eski Üyeleri ve Eski Bakanlar
Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri ve daha önce bakanlık yapmış kişiler (millet meclisi eski üyeleri, büyük millet meclisi eski statüdekiler) de yeşil pasaport almaya haklıdır. Pasaport verilmesine dair düzenleme, genel müdürlüğünce yürütülür.
3. Belediye Başkanları
İl, ilçe ve birinci kademe belde belediye başkanlarına görev sürelerinde yeşil pasaport verilir. Görevleri bittiğinde geçerlilik iptal edilir.
4. Özel Statülü Kamu Kuruluşları
T.C. Ziraat Bankası, Halk Bankası, Emlak Katılım Bankası ve Türk Telekom gibi kuruluşlarda görev yapanlar, emekli sandığı ile ilgilendirilip emekli olmaları durumunda yeşil pasaport hakkı elde eder. Tasarruf mevduatı sigorta fonu kurulu üyeleri ve sigorta fonu kurulu üyeleri için derecelerden kesilmesi şartı aranmaz.
5. Emekliler
Emekli öğretmen yeşil pasaport alabilir; çünkü emekli öğretmen, son görevinde 3. dereceye ulaşmışsa bu haktan yararlanır. Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek şartıyla hak korunur. Emekli doktorlar, imamlar, uzman doktor yeşil pasaport listesinde yer alır.
6. Kurumsal Üyeler
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu üyeleri, kadro şartı olmadan yeşil pasaport sahibi olur. Bu kişiler için emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmez.
7. Aile Üyeleri
Pasaport sahibinin eşinin ve çocuğunun (eşinin ve çocuğunun) da belirli şartlar dahilinde öğrenci veya yaş sınırı olmaksızın bu pasaportu kullanma hakkı vardır. Engelliler yeşil pasaport alabilir mi sorusuna gelirsek: engelli çocuğa, ebeveyninin hakkından yararlanma imkânı tanınır.
Sık Sorulan Sorular
Kamu işçileri de Emekli Sandığı’na tabi çalışmış ve kadro derecesi 1, 2 veya 3’e ulaşmışsa yeşil pasaport alma hakkına sahiptir. Kamuda çalışan işçilerin çoğu bu dereceye ulaşamadığı için genellikle kapsam dışında kalır, ancak şartları sağlayanlar başvuru yapabilir.
Evet, devlet memurları eğer birinci, ikinci veya üçüncü dereceye yükselmişse yeşil pasaport alabilir. Bu hak, aktif memurlar kadar emekli memurlar için de geçerlidir.
Öğretmenler genellikle 15-20 yıl hizmet ettikten sonra 3. dereceye yükselir ve bu aşamada yeşil pasaport hakkı kazanır. Kadro derecesi 1-3 olan emekli öğretmenler de bu haktan yararlanabilir.
Kamu hastanesinde çalışan hemşireler, 1., 2. veya 3. dereceye ulaştıklarında yeşil pasaport alabilir. Emekli hemşireler de emeklilikteki derecesi uygunsa bu hakka sahiptir.
Devlet hastanesinde görev yapan doktorlar, gerekli kadro derecelerine (1-3) ulaştıklarında yeşil pasaport alma hakkına sahiptir. Uzman doktorlar da bu kapsamda değerlendirilir.
Evet, polis memurları kamu görevlisi oldukları için 1-3. dereceye ulaştıklarında yeşil pasaport alabilirler. Aynı şartlar emekli polisler için de geçerlidir.
Uzman çavuşlar, derece itibarıyla 1., 2. veya 3. derecede kadroya ulaşırsa yeşil pasaport alabilir. Ancak rütbe ilerlemesi sınırlı olduğu için bu dereceye ulaşmak her zaman mümkün değildir.
Evet, hakim ve savcılar devlet memuru statüsünde olduğu için uygun kadro derecesine ulaştıklarında yeşil pasaport alabilirler. Emeklilik durumunda da bu hak geçerliliğini korur.
Özel bankalarda çalışanlar bu kapsama girmez. Ancak Ziraat, Halkbank gibi kamu bankalarının eski çalışanları veya BDDK ve TMSF gibi kurumlarda görev alanlar belirli şartlarla yeşil pasaport alabilir.
Yeşil pasaport yalnızca 1., 2. ve 3. derece kadrolarda bulunan kamu personeline verilir. Bu derecelere ulaşmak için genellikle uzun yıllar kamu hizmetinde bulunmak gerekir.
Yeşil pasaport için kadro derecesi hesaplanırken memurun hizmet süresi, eğitim durumu ve görev unvanı dikkate alınır. Her 3 hizmet yılı genellikle bir derece yükselme sağlar. Detaylı hesaplama için kurum personel birimine başvurulması gerekir.
Derece, memurun hizmet süresine göre belirlenirken; kademe, bulunduğu derece içindeki yıllık ilerlemeyi gösterir. Yeşil pasaport için yalnızca derece dikkate alınır ve bu da 1-3 arasında olmalıdır.
Kadro derecesi, memurun kamu hizmetindeki toplam süresi, eğitimi ve atandığı görev unvanı üzerinden belirlenir. Bu derece kamu kurumlarınca sistem üzerinden takip edilir ve e-Devlet’ten görüntülenebilir.
Öğretmenler genellikle 15-20 yıl hizmet ettikten sonra 3. dereceye ulaşır. Bu süredeki ilerlemeler maaş kademeleri ve başarı durumuna göre değişebilir. Emeklilikte de son derece esas alınır.
Evet, kamuda çalışan işçiler Emekli Sandığı kapsamında ve 1-3. derece kadroda çalışmışlarsa ya da bu dereceden emekli olmuşlarsa yeşil pasaport alabilir. Ancak bu durum çoğunlukla memurlar için geçerlidir.
Sonuç
2025 itibarıyla Türkiye’de yeşil pasaport hakkı, devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin birinci, ikinci ve üçüncü dereceye ulaşmalarıyla elde edilir.
Devlet memurları, öğretmenler, doktorlar, hemşireler, polisler, imamlar, hakim-savcı ve kamuda çalışan işçiler ile emekli öğretmen yeşil pasaport alabilir. Pasaport verilmesine dair esaslar, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce yürütülür.
Detaylı bilgi için kurumunuzun insan kaynakları veya ilgili resmi web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
